Door prof. dr. Gert-Jan Hospers
Als kind hebt u vast ook wel eens gespeeld met Playmobil. Of vermaakte u zich liever met Lego? Afgaande op de verkoopcijfers is Lego al jaren duidelijk de meerdere van Playmobil. Maar de lachende speelgoedpoppetjes hebben wereldwijd nog altijd een trouwe schare fans. Dit jaar viert Playmobil zijn vijftigjarig jubileum. Veel mensen weten dat de fabrikant van de figuurtjes uit Duitsland komt. Minder bekend is dat een Nederlands bedrijf, ja zelfs een firma uit de EUREGIO, ervoor heeft gezorgd dat Playmobil op de markt kon doorbreken.
Maar eerst terug naar het begin. Rond 1970 was kunststoffabrikant Brandstätter uit Zirndorf (Beieren) verliesgevend. De vraag naar emmers, hoelahoeps en andere plastic producten van het bedrijf liep terug. Om te overleven moest Brandstätter iets nieuws verzinnen. Met de tinnen soldaatjes uit zijn jeugd in gedachten kwam Hans Beck, chef van de researchafdeling, op het idee om speelgoedpoppetjes van kunststof te maken. Hij ontwierp er drie – een bouwvakker, een ridder en een indiaan – en doopte z’n creatie Playmobil. Vol trots liet hij de figuurtjes aan zijn directeur zien. Die reageerde echter sceptisch. Toch stond hij Beck toe om het speelgoed onder de aandacht te brengen op de Nürnberger Spielwarenmesse 1974.
Op de beurs was er aanvankelijk weinig belangstelling voor Playmobil. Maar Otto Simon, speelgoedimporteur uit Almelo, zag er wel wat in en plaatste een megaorder voor de Nederlandse markt. Dat wekte de interesse van Duitse inkopers die zijn voorbeeld volgden. Het gevolg: binnen korte tijd werd Playmobil een hit. In de daarop volgende jaren werden er allerlei nieuwe poppetjes geïntroduceerd, zoals figuurtjes van vrouwen, kinderen, agenten en piraten. En vanaf 1976 breidde Playmobil het assortiment uit met gebouwen en voertuigen, variërend van kastelen tot brandweerwagens. Het speelgoed is primair bedoeld voor kinderen van vier tot twaalf jaar, maar in 1990 kwam er ook Playmobil voor jongere kinderen.
Inmiddels heeft Brandstätter miljarden poppetjes, accessoires en speelsets van Playmobil gefabriceerd. Dat gebeurt behalve in Zirndorf en op twee andere Duitse productielocaties in Tsjechië, in Spanje en op Malta. Ook al lopen de verkopen wereldwijd terug, een halve eeuw Playmobil mag niet zomaar ongemerkt voorbijgaan. En dat jubileum kunnen we ook in de EUREGIO vieren. Vanaf 13 oktober 2024 is het museum kult – Kultur und lebendige Tradition Westmünsterland in Vreden voor Playmobil-fans namelijk een half jaar lang de place to be. In de gezinstentoonstelling Typisch Westmünsterland (DU) geeft dioramakunstenaar Oliver Schaffer aan de hand van 5000 Playmobil-figuren een verrassend beeld van de Kreis Borken en de aangrenzende Achterhoek. Ook worden er met Playmobil-figuurtjes multimediale verhalen van inwoners uit de regio getoond. En natuurlijk is er in kult een aparte speelruimte die de gelegenheid biedt om te spelen. Want daar draait het bij Playmobil uiteindelijk om: de fantasie van kinderen prikkelen en ze uitdagen om met de poppetjes het dagelijks leven na te boosten.
Foto: © PLAYMOBIL®